شناسایی ویروس فلج اطفال در نمونه های فاضلاب چندین کشور اروپایی
در ماه‌های اخیر، دانشمندان با چالش غیرمنتظره‌ای در اروپا روبه‌رو شده‌اند. ویروس فلج اطفال در نمونه‌های فاضلاب کشورهای اسپانیا، لهستان، آلمان و اخیراً در انگلستان و فنلاند شناسایی شده است. اگرچه تاکنون هیچ مورد فلج ناشی از این واقعه گزارش نشده، اما حضور آن نگرانی‌های جدی در میان متخصصان بهداشت عمومی ایجاد کرده است. شاهین حسین‌اف، مسئول بخش فلج اطفال سازمان جهانی بهداشت در اروپا، این وضعیت را غیرمعمول، بسیار پیچیده و بسیار نگران‌کننده توصیف کرده است.
ویروس‌های شناسایی‌شده از سویه واکسن (Vaccine-Derived Poliovirus Type 2) منشا گرفته‌اند که از یک سویه‌ی شناخته‌شده در آفریقا به نام سویه زامفارا مشتق شده‌اند. این سویه چند سال پیش در نیجریه ظاهر شد و در بخش‌هایی از آفریقا از جمله الجزایر، گینه و مالی گسترش یافت. تنوع ژنتیکی ویروس‌های شناسایی‌شده در اروپا به حدی است که تشخیص مسیر دقیق ورود آن به این قاره را دشوار کرده است.
نخستین نمونه از این ویروس در اواسط سپتامبر در نمونه فاضلاب بارسلونا شناسایی شد. این ویروس‌ها معمولاً در مناطق با سطح ایمنی جمعی پایین، زمانی که ویروس ضعیف‌شده‌ی واکسن مدتی طولانی در جامعه گردش کند، ظاهر می‌شوند. به‌طور معمول، این ویروس‌ها در کشورهای عاری از فلج اطفال با واکسیناسیون گسترده ردیابی می‌شوند، اما این بار موارد متعددی در مدت‌زمان کوتاهی در چندین کشور اروپا مشاهده شده است.
تحلیل‌های ژنتیکی انجام‌شده نشان داده که این ویروس احتمالاً بیش از یک سال در چرخه انتقال قرار داشته است. اگرچه گمانه‌زنی‌ها منشأ این ویروس را به آفریقا مرتبط می‌دانند، اما امکان انتقال محلی در اروپا نیز کاملاً رد نشده است. در آلمان، نمونه‌هایی از هفت شهر به دست آمده که از لحاظ ژنتیکی با نمونه‌های اسپانیا و لهستان مشابه‌اند، اما تفاوت‌هایی نیز بین آن‌ها دیده می‌شود که بررسی دقیق‌تر را ضروری می‌سازد.
پایش فاضلاب ابزاری کلیدی در شناسایی زودهنگام تهدیدات بهداشت عمومی است. با این حال، تنها ۲۶ کشور از ۵۳ کشور اروپایی به‌طور منظم نمونه‌برداری فاضلاب انجام می‌دهند. این کمبود نظارت می‌تواند باعث گسترش ویروس در مناطقی شود که هنوز ناشناخته باقی مانده‌اند.
اگرچه میزان واکسیناسیون در کشورهای اروپایی بالاست، اما همچنان جوامعی با نرخ پایین واکسیناسیون وجود دارند. این مناطق آسیب‌پذیر می‌توانند خطر بروز موارد فلج را افزایش دهند. در کشورهایی مانند اوکراین و بوسنی که نرخ واکسیناسیون پایین‌تری دارند، احتمال وقوع شیوع گسترده و موارد فلج جدی‌تر است.
کشورهای اسپانیا، لهستان و آلمان پایش فاضلاب و بررسی وضعیت ایمنی جمعی را افزایش داده‌اند. همچنین هیچ مورد جدیدی از ویروس فلج اطفال در کاتالونیا اسپانیا پس از شناسایی اولیه گزارش نشده است. این اقدامات نشان‌دهنده توانایی این کشورها در مدیریت خطرات بهداشت عمومی پیش از بروز بیماری است.
بیشتر کشورهای اروپایی از واکسن غیرفعال‌شده (IPV) استفاده می‌کنند که مانع بروز فلج می‌شود اما جلوی انتقال ویروس را نمی‌گیرد. برخی متخصصان پیشنهاد می‌کنند که برای توقف انتقال ویروس، استفاده از واکسن خوراکی نوین (nOPV2) در کنار IPV ممکن است ضروری باشد. متخصصان بر این باورند که تنها راه حل نهایی برای جلوگیری از ظهور مجدد ویروس فلج اطفال، ریشه‌کنی کامل آن در سراسر جهان است. بیماری‌هایی مانند فلج اطفال، با توانایی انتقال سریع و بدون علائم بالینی گسترده، همچنان تهدیدی جدی برای بهداشت جهانی محسوب می‌شوند. در حالی که احتمال از بین رفتن خودبه‌خودی این ویروس در اروپا بالا ارزیابی می‌شود، اما ظهور مجدد آن یادآور این موضوع است که هیچ منطقه‌ای تا زمانی که فلج اطفال به‌طور کامل ریشه‌کن نشود، از خطر مصون نیست. از این رو، تقویت نظارت جهانی، همکاری‌های بین‌المللی و تلاش برای افزایش نرخ واکسیناسیون ضروری است.
لینک خبر: