اعلامیه بهداری کردستان (راجع به بیماری گزر دره)

شماره 4338 مورخ 26/11/30

به‌طوری که اهالی محترم کردستان استحضار دارند چندی قبل بیماری مهمی در گزر دره (روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان سنندج) شایع شده است که جریان آن ذیلاً به اطلاع عموم می‌رساند:

در تاریخ 23 دی‌ماه ساعت 10 صبح آقای فرج‌الله زنوری به بهداری مراجعه و نامه‌ای تسلیم کرد مبنی بر این که در گزر دره بیماری ای بروز نموده و چند نفر تلف شده‌اند؛ بهداری فوراً به یک نفر بهدار و یک نفر پزشکیار ماموریت داد که با مقدار کافی دارو به آنجا عزیمت نمایند. مامورین ظهر همان روز آماده حرکت شدند ولی وسیله حرکت به هیچ وجه نبود تا این که به وسیله دژبان 3 راس قاطر کرایه و روز 24 دی‌ماه مامورین حرکت نمودند. با وجود برف و بوران شدید بین راه پس از دو روز راه‌پیمایی در تاریخ 26 دی‌ماه به آنجا وارد و برحسب اتفاق در روزهای اول ورود مامورین بیماری رو به تخفیف و گزارش‌های اولیه تا حدی رفع نگرانی نمود ولی موضوع مهم فقر مردم و عدم وسایل بهداشت بود که حتی وسیله گرم کردن آب هم نبود که این موضوع حائز کمال اهمیت بود و طبق تقاضای مامور اعزامی چهار نفر ژاندارم نیز با موافقت فرماندهی محترم ژاندارمری به آنجا اعزام شدند و محاصره قریه تا حدی انجام گردید. بعداً در تاریخ 1/11/30 گزارش رسید که تلفات مجدداً زیاد و عوارض آن را مشروحاً با تلفن‌گرام اطلاع دادند. بهداری فوراً یک‌نفر پزشکیار دیگر و پرستار با داروی کافی به آنجا اعزام و فوراً کمیسیونی با حضور ریاست بهداری تیپ و کلیه پزشکان بهداری و ارتش و آزاد در اداره بهداری تشکیل و جریان بیماری مطرح و اهمیت موضوع برای کمیسیون مسلم گردید. لذا تصمیم گرفته شد هیئتی مرکب از آقایان دکتر اجلال، پزشک رئیس بخش داخلی بیمارستان، و سروان دکتر اویسی، معاون بهداری تیپ، و ستوان یکم دکتر شاهیبانی، میکروب‌شناس ارتش، به آنجا اعزام شوند؛ چون موضوع قابل اهمیت بود مراتب به اطلاع تیمسار فرماندهی محترم تیپ کردستان رسید. همان‌طور که شیوه مرضیه ایشان است دستور هرگونه امداد و مساعدت را به قسمت‌های تابعه تیپ صادر فرمودند؛ لذا در تاریخ 7/11/30 یک هیئت مرکب از آقایان دکتر اجلال پزشک و یک پزشکیار و سه نفر مامور سم‌پاشی از بهداری و یک‌نفر پزشک و یک‌نفر دکتر میکروب‌شناس از بهداری تیپ به آنجا اعزام و کلیه لوازم و داروی مورد احتیاج حتی استرپتومایسین و سولفامید و پنی‌سیلین و گرد د.د.ت و نفت را بهداری کردستان تهیه و با میکروسکوپ که از بهداری تیپ در اختیار هیئت گذاشته شده بود و با وسایل نقلیه ارتش (اسب و قاطر) و ده نفر سرباز به محل عزیمت نمودند و با مساعدت جناب آقای فرماندار محترم کل کردستان جمعیت شیر خورشید سرخ کردستان معادل پنج‌هزار ریال خواربار تهیه و تحویل بهداری گردید که با هیئت ارسال شد. هیئت به محض ورود به منطقه آلوده شروع به بررسی بیماری نموده در گزارشات اولیه به یک نوع بیماری ساری مظنون تا این که در تاریخ 13/11/30 ساعت دو نیم بعدازظهر با تلفن‌گرام که به امضاء سه نفر از آقایان پزشکان اعزامی بود تشخیص بیماری مهمی را اطلاع دادند. بهداری مجدداً مقداری استرپتومایسین و سولفامید و گرد د.د.ت تهیه و با یک نفر ماموری دیگر به اتفاق سرکار سرهنگ فصیحی و یک نفر دامپزشک و عده کافی سرباز و آقای دکتر قهری رئیس اداره دامپزشکی به گزر دره عزیمت نمودند و نیز طبق دستور جناب آقای فرماندار کل پنجاه حلب نفت و معادل سه هزار ریال خواربار نیز مجدداً از جمعیت شیر و خورشید سرخ تهیه با هیئت ارسال گردید و سرکار سرهنگ فصیحی به محض ورود منطقه آلوده را شدیداً تحت محاصره قراردادند. فوراً ساعت ساعت 6 بعدازظهر همان روز با تلگراف حضوری جریان را به استحضار مقام وزارت بهداری رسانیدم. صبح روز 14/11/30 جناب آقای وزیر بهداری طی تلگراف فوری اطلاع دادند که یک هیئت برای امداد حرکت نمودند لذا هیئتی مرکب از آقایان دکتر علیزاده و دکتر انوشیروانی و عده مامور فنی با سه اتومبیل و داروی کافی ساعت 8 بعدازظهر روز 15/11/30 به سنندج وارد شدند و ظهر روز 16/11/30 نیز آقای دکتر بهمن‌یار مامور اعزامی بنگاه پاستور با وسایل و کارمند فنی وارد شدند. این دو هیئت می‌بایستی فوراً به محل آلوده بروند پس از ملاقات جناب آقای فرماندار و تیمسار فرماندهی تیپ قرار شد که راه شهر به‌ تیژ‌تیژ (روستایی از توابع بخش کلاترزان شهرستان) باز شود. صبح جمعه 17 مجدداً کمیسیونی با حضور کلیه آقایان پزشکان مقیم سنندج و پزشکان اعزامی و آقایان دکتر اجلال پزشک و ستوان یکم دکتر شاهبیانی که از منطقه آلوده مراجعت نموده بودند در بهداری تشکیل و لام‌های تهیه شده را به وسیله میکروسکوپ معاینه و تشخیص پزشکان اعزامی را تایید نمودند و موضوع مهم نبودن راه اتومبیل رو بود ولی آقای رئیس اداره راه با جدّیت فوق‌العاده به هر وسیله بود راه را باز و خودشان هیئت اعزامی را تا تیژتیژ با اتومبیل مشایعت و به آنجا رسانیدند خلاصه هیئت اعزامی از مرکز روز 20/11/30 به قریه گزردره وارد شدند. در هر حال در نتیجه اقدامات اولیه و موثر هیئت اعزامی کردستان (بهداری کشوری و بهداری تیپ) و مبارزه و سم‌پاشی و محاصره منطقه آلوده از طرف واحدهای اعزامی تیپ بیماری با سرعت رو به تخفیف نهاد به طوری که از تاریخ 11/11/30 تاکنون دیگر تلفاتی نداشته و بیمار تازه هم نبوده است. چند نفر از بیماران نیز به وسیله استرپتومایسین ارسالی بهداری کردستان درمان شدند. هیئت اعزامی مرکز نیز با جدیت مشغول مطالعه و مبارزه و سم‌پاشی قراء مجاور از لحاظ احتیاط می‌باشند؛ به طوری که 9 نفر مامور فنی عبارت از یک پزشک و یک بهدار و سه پزشکیار و یک پرستار و سه نفر مامورین سم‌پاشی از بهداری کردستان به گزر دره اعزام شده بودند. ولی مطالعات هیئت در محل برای تشخیص قطعی نوع بیماری و کانون اصلی آن ادامه دارد. بهداری از توجهات جناب آقای فرماندار کل کردستان و اقدامات و کمک‌های فوری و موثر تیمسار فرماندهی تیپ مستقل کردستان و رئیس و پزشکان بهداری تیپ و جمعیت شیر و خورشید سرخ کردستان و آقای رئیس راه و سرکار سرهنگ فصیحی صمیمانه سپاسگزاری می‌نماید.

رئیس اداره بهداری کردستان

دکتر نجفی