واکسن زنده‌ی تغییریافته به منظور جلوگیری از شیوع فلج اطفال:
هم اکنون فلج اطفال در حال ریشه کن شدن است اما ویروسی که به عنوان واکسن برای آن استفاده می شود ممکن است فاجعه ای دیگر به وجود آورد. کشف چگونگی تغییر در این ویروس باعث تولید واکسن های بی خطرتری خواهد شد.
در گذشته فلج اطفال صد ها هزار کودک را به دام مرگ می کشید. با استفاده از واکسن خوراکی آن که در واقع ویروس تضعیف شده‌ی فلج اطفال است، دانشمندان توانستند به میزان چشمگیری آن را تحت کنترل درآورند. نوع دیگر واکسن، ویروس کشته شده می باشد اما در تحریک سیستم ایمنی چندان موثر واقع نمی شود. وقتی ویروس زنده‌ی تضعیف شده به روده می رسد، می‌تواند در آنجا تکثیر کرده و به اطرافیان فرد که واکسن را دریافت نکرده اند سرایت کند.
این روش موثرترین راه مهار فلج اطفال است اما خطرهایی هم به دنبال دارد. برای مثال ممکن است ویروس دوباره توانایی بیماری زایی خود را به دست آورد و به سرعت در جوامعی که واکسینه نشده اند ایجاد بیماری کند. بین سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ حدود ۷۵۰ مورد فلج شدن ناشی از واکسن(vaccine-derived poliovirus (VDPV) ) در سراسر جهان گزارش شده است.
حال واکسن جدیدی در حال تولید است که این روند بیماری زایی را کاهش می‌دهد. پروفسور آندینو و همکارانش در دانشگاه کالیفرنیا ۴۲۴ تا ژن از ۳۰ نمونه ی متفاوت VDPV را بررسی کردند و سپس آن را با محتوای ژنی واکسن مقایسه کردند. نتیجه ی این بررسی ها نشان داد که در همه ی نمونه ها ویروس تضعیف شده سه مرحله ی تکاملی را برای تبدیل شدن به ویرس کشنده طی کرده است:
نخستین قدم جهش هایی است که منجر به سهولت تولید پروتئین برای ویروس میشود. سپس ویروس ژن هایی از سایر ویروس های داخل روده ی انسان دریافت میکند که منجر به تکثیر بیشتر و راحت تر آن میشود. آندینو میگوید: «ویروس برای حل مشکلش از سایر ویروس ها کمک می‌گیرد.»
در آخر در ویروس تعدادی جهش دیگر قبل از بیماری زا شدنش صورت می‌گیرد که این جهش ها تغییری در آمینواسیدهای پروتئین های کد شده نمیدهد و در واقع جهش های نهان (silent) می باشند، که اگرچه هنوز نقششان در افزایش سازگاری ویروس مشخص نشده اما به نظر می آید نقش مهمی دارند. کل فرآیند در ۷ تا ۸ جهش رخ می‌دهد.
با این اطلاعات تیم آندینو ویروس جدیدی را به عنوان واکسن طراحی کردند که احتمال خطر کمتری برای دوباره بیماری زا شدن دارد.همچنین با علم به چگونگی تکثیر ویروس، آنها احتمال کسب ژن های خطرناک از دیگر ویروس ها و همچنین رخداد جهش هایی که بیماری زایی را در پی دارد، به میزان چشمگیری کاهش دادند و به اصطلاح آن را داخل یک قفس تکاملی قرار دادند.
با وجود اینکه ریشه کن کردن جهانی این بیماری پیش رو می باشد، شاید نیازی به واکسن زنده ی ایمن تر نباشد. برنامه ی WHO این است که به محض توقف گسترش این بیماری از واکسن های دارای ویروس مرده استفاده کند.
در ۲۰ سال گذشته چندین بار تا ریشه کن کردن کامل فلج اطفال پیش رفته ایم لیک در مرحله ی آخر با معضلاتی روبرو شده ایم که گاهی به خاطر مسائل سیاسی علی الخصوص در کشورهایی چون افغانستان و پاکستان و نیجریه بوده که مانع عملکرد درست و صحیح تیم های واکسیناسیون می باشد.
دستاورد این تحقیق با کشف روش های تکامل ویروس منجر به توسعه ی روش های ایمن تر برای تولید واکسن برای سایر بیماری ها می باشد.آندینو میگوید که:”استفاده از واکسن های زنده ی تضعیف شده بهترین است لیک هیچ کس به دورنمای تکاملی آنها فکر نمیکند.”
اطلاعات بیشتر:
https://www.newscientist.com/article/2125665-edited-live-vaccine-could-stop-harmful-polio-outbreaks